04 nov Samskara’s: Het cookiebeleid van je mind

Onze persoonlijkheid, vrienden, levensstijl, baan, relaties, maar zelfs onze kleding en ontbijt keuze van vanmorgen zijn reflectie van onze Samskara’s: Impressies opgebouwd over je hele leven. Zoals cookies op internet kunnen Samskara’s je blijven achtervolgen zonder dat je er erg in hebt, en zonder dat je er (nog) behoefte aan hebt, hoe irritant is dat? In hoeverre zijn we ècht vrij in onze gedragingen en reacties? Inzicht is kennis.

Vanuit onze kindertijd en veel vroeger, werden een aantal automatismen, programma’s, patronen opgebouwd. Sommige aangeboren eigenschappen hadden succes en werden beloond wat een aangename prikkel meebracht (sukha). Andere eigenschappen hadden geen succes en werden zelf afgestraft wat een onaangename prikkel met zich meebracht (dukha). Zo ontwikkelde zich een gedrag en een manier van denken gebaseerd op het verlangen (raga) naar aangename prikkels en het vermijden (dvesha) van onaangename prikkels.

Deze gevoelens laten een diepe indruk na in de geheugenbank (citta) en wanneer er later in het bewustzijn opnieuw aan geappelleerd wordt krijgt het een gevoelsmatige lading die blind verlangen of aversie oproept. Een dergelijke dwingende indruk heet samskara. Men noemt dit ‘belast met karma’- de wet van oorzaak en gevolg.

Het beeld dat we hebben van onszelf (ego of asmita) komt een beetje overeen met de verzameling van alle positieve en negatieve opmerkingen die we kregen of ervaringen die we al opgedaan hebben. Maar waarom we de dingen doen op de manier waarop we ze doen, denken zoals we dat doen, weten we niet altijd, het is ons zo geleerd en onbewust nemen we dat dus zo aan. Het grootste deel van ons denken (95%) en gedrag zijn dus op automatismen gebaseerd.

Wat het proces van zelfhervorming hindert is dat we er nauwelijks erg in hebben, laat staan beheersing hebben over, de gedachtegolven die opkomen uit de diepte van ons onbewuste. Als we de complexe rol van het geheugen zouden begrijpen, zouden we dit waarschijnlijk beter kunnen benutten en met meer gewaarzijn en vrijheid handelen – Iyengar

The Reflex

Het zenuwstelsel functioneert voor een groot deel via reflexen, dat wil zeggen dat als reactie op een bepaalde prikkel een bepaalde activiteit plaatsvindt zonder dat er bewustwording aan te pas komt. Interpretaties van signalen uit de omgeving worden omgezet in reacties op basis van reflexen en aangeleerde kennis. Dus ook onze reacties zijn van te voren bepaald door Samskara’s, en dus niet vrij. Je reactiesnelheid wanneer je je vinger terugtrekt van iets heets is vergelijkbaar met een irritatie op een collega of familielid.

Lijkt onschuldig, maar wat nou als je in Engeland aan de rechter kant van de weg gaat rijden omdat jij dat zo hebt geleerd?  Juistem. De aangeleerde gewoonte verliest dan de beschermende intentie en het ego wordt dus nutteloos, schadelijk zelfs. Ze vervuilen niet alleen je systeem maar je blijft hangen in oorzaak en gevolg en staat niet in contact met je werkelijke natuur, waardoor je ook niet je werkelijke pad kan bewandelen, et cetera. Toch zijn Samskara’s natuurlijk en onvermijdelijk. Net als onkruid in een tuin. Ze nemen pas de tuin over als we nalatig zijn om het onkruid te vermijden. Het onkruid zal altijd terugkomen, dat is natuurlijk. Maar onderdeel van onze –hogere- natuur, is het natuurlijk om deze te blijven ontwortelen.

Ashtanga Yoga

Spanning en fysieke pijn geven aan dat er iets ondernomen moet worden. Yoga is een geestestoestand en een methode om boven automatismen uit te stijgen. Zo zie je waar die automatismen vandaan komen en of ze nuttig blijven in de situatie waar je je nu in bevindt. Je ontdekt bovendien wat je naast dat automatische antwoord nog allemaal te bieden hebt.

In de yoga sûtra omschrijft Patanjali 8 (ashta) delen, stappen(anga) om van het uiterlijk observeerbaar gedrag tot bij de diepe onzichtbare wortels ervan te komen en uiteindelijk bij je werkelijke natuur.

Stel dat je altijd veel chocolade hebt gegeten, waarna je er een lange tijd van afblijft en je jezelf bevrijdt van chocolade. Als iemand je later een stuk chocola aanbiedt, kun je dat aannemen of afslaan, maar je weet dat als je dat stukje neemt en opeet je niet meteen de hele chocolade winkel hoeft leeg te kopen om het nog steeds in je sluimerende verlangen te bevredigen. Je kunt het stukje nemen en zeggen ‘Heerlijk, zo is het genoeg’ maar je zit er niet aan vast, je handelt dus in vrijheid. – B.K.S Iyengar

Oefening & Asana

Iedere Asana kan een oefening zijn om inzicht te krijgen op jouw Samskara, mits je met volle aandacht in de houding bent. Extra ademhalingen in Adho Mukha Svanasana. Wat doet het met je geest als je langer dan normaal in een houding blijft? Als je geen childspose krijgt aangeboden, wanneer beslis jij dan je klein te maken, omdat het je lichaam zou dienen? (denk aan de Hanuman) De Ultieme Samskara practice is Yin Yoga, waarbij je lang (3-8 min) in houding blijft, vol overgave, om niet de spieren maar het dieper gelegen bindweefsel (Fascia) te stretchen. Onthoud: The Asana you avoid the most, you need the most.

Yoga begint als je de mat afstapt

Vrouwen hebben de hardnekkige gewoonte ontwikkeld hun schoudertas aan dezelfde kant te dragen. Wel eens geprobeerd te wisselen van kant? Het bindweefsel van de schouder en arm heeft zich aangepast aan de houding en zou je wel eens nek/schouder klachten kunnen geven, of je kunnen beperken in bepaalde asana’s. Deze Samskara heeft een inprenting achtergelaten in de spieren en bindweefsel. Dit is niet simpelweg kort uit te stretchen (denk aan een beugel, milde compressie gedurende langere periode, Yin Yoga benadering dus)

De geaardheid van de Natuur:

Maak een lijst van alles wat jou bindt in het leven. Het kan je verantwoordelijkheid als kostwinner zijn, de hypotheek op het huis of de lening voor de auto. Probeer hier dankbaar voor te zijn, omdat ze je inzicht geven in aspecten van je karakter,je persoonlijkheid en je gewoontepatronen. Welke gewoontepatronen houden je tegen in jouw zoektocht naar vrijheid? Bedenk dan dar problemen niet voortkomen uit bezit, maar op de manier waarop we daarmee omgaan.

-Bhavagad Gita Hfst2 Sloka1 

∞

Omdat Samskara’s geleidelijk, over vele jaren heen, zijn opgebouwd, is het een geleidelijk proces, waarbij je eerst negatieve Samskara’s kan vervangen door positieve voordat deze ook wegvagen en je vrij kunt zijn in je handelen.

Nice Travels inward,

Eve Sophie

Met mijn speciale dank aan Moena de Jong.

Sterk aanbevolen te zien: The Alchemy of Habits – Turning Muscle into Tissue, by Lesly Kaminoff